Dynamische Energiecontracten

Auteur: Arno van Tetering, gepubliceerd 5 december 2023 om 14:48

Een vraag die we in onze adviespraktijk steeds meer tegenkomen: Welk type energiecontract kies ik het beste, nu mijn (vaste) energiecontract afloopt?

Opbouw energietarieven

Inkoop

Contracttypen bij energieleveranciers kennen verschillen qua looptijd, energietarieven, duurzaamheid en algemene voorwaarden; zie hier voor een korte uitleg. Om jou te voorzien van deze energie kopen de leveranciers meestal via de Europese beurs in, elektriciteit tegen een uurtarief en gas tegen een dagtarief, die afhankelijk van vraag en aanbod sterk kunnen variëren.

Marge of inkoopvergoeding

Omdat leveranciers ook als prijzen stijgen winst willen maken hanteren ze bij contracten met vooraf vastgestelde energietarieven een ‘veiligheidsmarge’. En die betaal jij als consument, daarom is de prijs in vaste en variabele contracten normaal zoveel hoger dan de inkoopprijs.

Bij dynamische contracten is dat niet het geval. Hierbij zijn de energietarieven gekoppeld aan de energiebeurzen, de ‘kale’ energieprijzen op de day-ahead markten epexspot (stroom) en TTF/LEBA (gas). De energieleverancier rekent dan enkel een kleine vaste opslag. Belangrijk bij het vergelijken van dynamische energiecontracten is om (ook) te letten op deze inkoopvergoeding. En niet op de beursprijs, die is immers bij alle aanbieders van dynamische energiecontracten hetzelfde.

Belastingen

Ter volledigheid, in iedere contractvariant worden de energietarieven verhoogd met energiebelasting (de Opslag Duurzame Energie (ODE) is vanaf 2023 hierin opgenomen) en BTW. Zie ook hier voor (overige) onderdelen van de energierekening.

Dynamisch?!

De dynamische variant is wat minder bekend en wordt recent meer aangeboden.

De helft van consumenten blijkt een energiecontract met dynamische energietarieven te overwegen en driekwart heeft daarover uitleg nodig. Van de kleine minderheid die al een dynamisch contract heeft, geeft 84 procent aan hier trouw aan te blijven.

Opvallend: van de consumenten met zonnepanelen overweegt slechts 1 op de 4 dit, en heeft 70% zich nog niet in het dynamisch energiecontract verdiept. De enkeling die met een dynamisch contract en zonnepanelen ervaring opdeed, bevalt het goed, vooral vanwege de mogelijkheid ‘duurder te leveren dan de terugleververgoedingen op ouderwetse contracten’.
Interessant daaraan is dat het een vooruitblik biedt op een toekomst na de salderingsregeling, per TenneT’s recente pleidooi.

Besparing

Gemiddeld wordt bij zo’n dynamisch contract 160 euro per jaar bespaard, bij onveranderd gedrag (lees: gebruiksprofiel).

Ook voor individuele gevallen kan vooraf ingeschat worden of en hoe interessant een dynamisch contract is, middels (historische) verbruiksgegevens van klant (per uur). En (historische) day-ahead (uur)prijzen, natuurlijk. En, bij zonnepanelen, opwekgegevens. Dat worden snel veel datapunten. Door (enkele) representatieve dagen te kiezen kan op rekenwerk bespaard worden.
Let wel, berekeningen vooraf aan dynamische contracten zijn alleen te gebruiken als indicatie vanwege onzekerheden. Bij een dynamisch contract worden namelijk energietarieven en verbruiken per uur of dag gebruikt, zoals eerder beschreven. Dat geeft meer variatie en minder middeling (over tijd), ten opzichte van vaste of variabele contracten. En daarmee kan berekening (vooraf) meer afwijken van afrekening (achteraf).

Maximaliseren

Klanten kunnen profiteren door hun verbruik slim in te richten op de gunstigste energietarieven. Zo’n dynamisch contract maximaal benutten? Dat kan als de mogelijkheden, mate en wil om verbruiks- en opwekprofiel te sturen gekoppeld worden aan de prikkel om gunstig(st)e tarieven te benutten.

Daarbij schakelt bewoner apparatuur en installaties op basis van inzicht in (lage) day-ahead prijzen.
Dat kan op allerlei manieren.

• De simpelste vorm is handmatig. Klanten zien bijvoorbeeld de stroomprijzen van vandaag en morgen via apps van leveranciers en weten dan wanneer stroom goedkoop is. En kunnen dan bijvoorbeeld het laden van elektrische auto, gebruik van vaatwasser en wasmachine daarop inplannen. Of denk aan zonnepanelen die je uit kunt zetten bij negatieve stroomtarieven.
• Meer gemak wordt geboden door sommige slimme schakelaars. Die laden zelf de dynamische prijzen en schakelen op basis daarvan. Deze zijn een uitkomst voor bijvoorbeeld apparatuur met simpele thermostatische regeling zoals de boiler of airco.
  • Slim verwarmen is ook al mogelijk.

• Er is slimme apparatuur met geautomatiseerde laadschema’s voor enkele elektrische auto’s beschikbaar. Je ontlast het energienet door op slimme tijden te laden met duurzame stroom en kunt dan tot wel 1000 euro per jaar besparen.

• Wil je zelf aan de slag en jezelf verdiepen? Dashboard, berichtje, aansturen van je domoticasysteem? De mogelijkheden worden bijna eindeloos met beperkte middelen door zelf bouwen en programmeren.

• Geïntegreerde geautomatiseerde kant-en-klare oplossingen zijn nu beperkt beschikbaar, de verwachting is dat het aanbod toe zal nemen bij en vanwege de groeiende vraag naar dynamische contracten.

Zonnepanelen

Hierboven is het al een paar keer aangestipt: steeds meer consumenten zijn ook producent. Is een dynamisch contract dan voordelig?

Coolblue, bekend als grootinstallateur van zonnepanelen en tegenwoordig ook als energieleverancier, geeft een indicatie. Ze richt zich bij de lancering van haar nieuwe dynamische energiecontract namelijk specifiek op eigenaren van zonnepanelen.
Volgens Coolblue zijn er 4 situaties waarin dynamische stroom óók een slimme keuze kan zijn voor consumenten met zonnepanelen.

• Ten eerste als ze weinig zonne-energie terugleveren, omdat de zonnepaneelbezitter dan geen last heeft van een lagere dynamische terugleverprijs, maar wel het voordeel van de dynamische prijs heeft als er niet teruggeleverd wordt.

• Ten tweede als de zonnepaneelbezitter meer energie teruglevert dan hij verbruikt, omdat de dynamische prijs gemiddeld hoger is dan de terugleververgoeding van 7 eurocent per kilowattuur voor overtollige zonne-energie.

• Een derde situatie doet zich voor als een zonnepaneeleigenaar minder dan 25 procent van zijn verbruik teruglevert, want dan weegt volgens Coolblue het voordeel van dynamische tarieven voor verbruik op tegen het nadeel van lagere teruglevertarieven.

• Tot slot zou een dynamisch contract interessant zijn voor consumenten die hun zonnepanelen in een oost-westopstelling hebben geïnstalleerd. Met een oost-westligging wekken zij namelijk meer stroom op wanneer de prijs nog hoog is.